Kozmetik Ürün Takip Sistemi, ÜTS Nedir? Ne Hedefleniyor?

"Ürün Takip Sistemi" , kısacası ÜTS konusu 2 yıldan fazla süredir kozmetik sektöründe konuşulan bir konudur. ÜTS uygulaması , Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından kararlaştırılmış, TÜBİTAK BİLGEM YTE ile hayata geçirilmesi konusunda yazılım anlaşması yapılmış ve iki yıldır konu ile ilgili birçok toplantılar, değerlendirmeler yapılarak, 1 Mart 2016 tarihi itibari ile kozmetik üreticisinin hayatına girmiş bir konudur.  

ÜTS Nedir? Neyi Amaçlıyor?

Sistem nihai hedef olarak tekil ürün takibini yapmayı hedefliyor. Bu yanıyla ilaç sektöründe bir süredir uygulanan İTS (İlaç Takip Sistemi) ne benziyor. Üretim sırasında her kozmetik ürün üzerine basılacak bir kodla, her kutu tekil olarak takip edilebilecek. Üreticiden çıkan kozmetik ürün, toptan yada perakende noktasına, oradan tüketiciye kadar izlenecek. Temel olarak izlenebilirlik üzerine kurgulanan bir proje. Bu sayede, kozmetik ürün piyasası ile ilgili gerçekçi veriler elde edilmeye çalışılacak. Yanı sıra her ürün için tek barkod olduğundan, bir eşi olmayacak. Bu da sahte ürünlerin piyasada dolaşmasının önüne geçecek. Kozmetik ürün kullanıcıları ellerindeki herhangi bir ürünü sistem üzerinden sorgulayıp bakanlığa bildirimi var mı gibi temel bilgilere ulaşabilecekler. Ayrıca bu şekilde piyasa gözetim ve denetim işlemlerinin daha iyi yapılması hedefleniyor. Sistemin tam olarak nasıl yürüyeceği henüz belirgin bir hal kazanmış değil. Kozmetik sektörünün özgün yanları ile bazı zorluklar içeriyor. 

Üreticiyi nasıl etkileyecek?

En çok merak edilen konulardan birisi bu.  Bu süreçte en çok netleşmesi gereken konu ürün takip aşamasının nereye kadar olacağıdır? Ürünler sadece üretim sırasında mı takip edilecek? Yoksa üreticiden dağıtıcıya geçiş sürecinde mi takip edilecek? Sistemin bu yanı ile halen bir netleşme içermediğini söyleyebiliriz. Eğer son tüketiciye kadar bir takip söz konusu olursa (ki edindiğim izlenim olmayacağı yönde) , tekil ürün takibine yönelik bir demirbaş ve sistem yatırımı söz konusu. Bu demirbaş ve sistemler sadece üreticiye değil, ürünün satıldığı her noktaya konulacağından nasıl bir maliyete sebep olacağı ön görülemiyor. Ayrıca kozmetik ürün satışlarının hemen hemen her pazarda yapılıyor olmasından -eczane, benzinlik, bakkal, pazar, market, internet, doğrudan satış vs- böylesi her noktaya nasıl sistem konacak ve bunların maliyeti kimin tarafından karşılanacak, cevaplanması gereken önemli konulardan. 

Sistemin bu yanı ile henüz uygulanabilir düzeyde olmadığını ve 2017 olarak belirtilen takvime göre nasıl başlayacağız ve neleri kapsayacağını önümüzdeki günlerde göreceğimizi ümit ediyorum.

Diğer yanı ile ile ÜTS mevcut EUP bildirim sistemine alternatif bir bildirim portalı olarak dizayn edildi. Bu yanı ile test ettiğim kadarı ile mevcut sistemden çok daha başarılı ve kullanışlı gözüküyor. Ürün bildirim sürecinde firmaya özel bir kütüphane oluşturması, diğer devlet kurumları ile online veri çekebiliyor olması, yetkilendirmelerin kolay yapılıp izlenebilirliğin olması, ihracat belgeleri ve bazı diğer belgeler için entegrasyona sahip olması en önemlisi de kullanıcı dostu bir arayüze sahip olması dikkat çeken yanları.

Sistemin çok kısa süre içinde açılıp mevcut sistemin kapatılması yerine test sürecinin daha uzun sürmesi gerekirdi. Bu yanı ile bir telaş oluştu üreticilerde. Bu yanı ile yardım masası ile TİTCK çözüm geliştirmeye çalışıyor. Tüm firmaların mevcut kayıtları ÜTS ye taşındı. Yeni ürün bildirimlerinin tamamı ÜTS üzerinden alınacak artık. Eski bildirilmiş ürünlerin ise 1,5 yıl kadar bir süre için yeni sisteme aktarılması gerekiyor.

ÜTS sistemine, E-imza, E-Devlet şifresi ve Mobil imza ile giriş yapabilirsiniz.

İlgili listeme  https://utsuygulama.saglik.gov.tr/UTS/ linkinden ulaşabilirsiniz. 

Nasıl kullanacağınızı ise  http://uts.saglik.gov.tr/wp-content/uploads/2016/03/UTS-PRJ-KullaniciKilavuzu-Uygulama.pdf linkinden yayınlanmış klavuzdan öğrenebilirsiniz.

Süreç içinde yaşayabileceğiniz sorunlar ile alakalı olarak Kozmetik Üretici ve Araştırmacıları Derneği, KÜAD dan bilgi edinebilirsiniz.

Kimyager Levent KAHRIMAN

KÜAD Yönetim Kurulu Başkanı